-
1 кичерү
I перех.1) переправля́ть/перепра́вить, перевози́ть/перевезти́ (через реку, перевал) || перепра́ва, перево́зкадимче диңгез кичерер — (посл.) ≈≈ на сва́шенькиных реча́х хоть сади́ сь да кати́сь
2) перен.а) в разн. знач. пережива́ть/пережи́ть, испы́тывать/испыта́ть, изве́дать, переноси́ть/перенести́ (какое-л. чувство, ощущение, состояние) || пережива́ниекүпне кичерү — пережива́ть о́чень мно́гое
күңелендә кичерү — испы́тывать в душе́
шатлыклы хисләр кичерү — испы́тывать чу́вства ра́дости
сәер бер хәл кичерү — переноси́ть (испы́тывать) како́е-то стра́нное состоя́ние; быть в како́м-то стра́нном состоя́нии
б) переноси́ть/перенести́, выноси́ть/вы́нести (как) (стойко, мужественно, плохо и т. п.)салкынны җиңел кичерү — легко́ переноси́ть хо́лод
3) перен. перебира́ть/перебра́ть ( мысленно); пробега́ть/пробежа́ть (мысленно, в мыслях, в памяти, глазами)II перех.1) проща́ть/прости́ть, извиня́ть/извини́ть (кого, что-л.), поми́ловать (кого-л.) || проще́ние, извине́ние (кого-чего-л.); поми́лование (кого-л.); см. тж. гафу итүбер юлга кичерегез — прости́те на пе́рвый раз
аңа без барысын да кичереп килдек — ему́ мы всё проща́ли
3) употр. как вводн. сл. кичер(егез) прости́(те)кичерегез, мин бераз дулкынланам — прости́те, я немно́го волну́юсь
-
2 гөнаһ
1. сущ.1) рел. грех, согреше́ние; грехопаде́ниегөнаһларны кичерү — отпусти́ть грехи́
таяктан түгел, гөнаһтан кач — (погов.) не бо́йся кнута́, а бо́йся греха́
йа хода, гөнаһларымны ярлыка (кичер) — го́споди, прости́ мои́ прегреше́ния
2) грех, просту́пок, вина́, прови́нностьгөнаһына күрә җәзасы — по вине́ и наказа́ние
барлык гөнаһларны бер кешегә өю — сва́ливать все грехи́ на одного́ челове́ка
3) грешо́к, оши́бка, недоста́токбалачак гөнаһлары — грешки́ (оши́бки) де́тства
2. прил.вак-төяк гөнаһлар — ме́лкие грешки́; незначи́тельные оши́бки
1) грехо́вный, гре́шныйгөнаһ эш — гре́шное де́ло
гөнаһ уйлар — грехо́вные по́мыслы
2) в знач. сказ. грешно́, грехо́вно; грехялганлау - зур гөнаһ — грешно́ врать; врать - большо́й грех
3) в знач. вводн. сл. гөнаһтыр! ей-бо́гу! кляну́сь бо́гом! че́стное сло́во!гөнаһтыр мин түгел — ей-бо́гу, не я
•- гөнаһ эшләп ташлау
- гөнаһ эшләү••гөнаһ капчыгы; гөнаһ чокыры> — грехово́дник, завзя́тый гре́шник
гөнаһ тоту; гөнаһы тоту> — понести́ наказа́ние (за грехи́), быть нака́занным (бо́гом)
- гөнаһ шомлыгына каршыгөнаһына керү — греши́ть ( на кого) подозрева́ть, несправедли́во обвиня́ть ( кого), возводи́ть напра́слину ( на кого)
-
3 көн
сущ.1) день; денёк, денёчек ( световой) || дневно́йкояшлы көн — со́лнечный денёк
шул ук көнне — в тот же (са́мый) день; в оди́н и тот же день
көн яктысында — при дневно́м све́те
көннәр озыная — дни стано́вятся длинне́е; дни прибавля́ют(ся)
көннең киче бар — у дня есть ве́чер
көнен барып көнен кайту — съе́здить в оди́н день
көнне үткәрү — проводи́ть день, корота́ть вре́мя
көн авышты — вре́мя уже́ за́ полдень
2) да́та ( календарная), срок, число́бүген нинди көн — како́й сего́дня день? како́е сего́дня число́?
атнаның беренче көне — пе́рвый день неде́ли
җыелышның көнен билгеләү — назна́чить день (да́ту) собра́ния
нәкъ көненә — то́чно в назна́ченный срок; день в день
айның соңгы көннәрендә — в после́дних чи́слах ме́сяца
шушы көннәрдә — со дня на́ день; в оди́н из ближа́йших дней
хатның язылу көне — да́та написа́ния письма́
Җиңү көне бәйрәме — пра́здник Дня побе́ды
туган көнне билгеләү — отме́тить день рожде́ния
3) день (су́тки)ял көне — выходно́й день
үткән көн — тре́тьего дня, позавчера́
икенче көнгә калдыру — отложи́ть на друго́й день
моннан берничә көн элек — не́сколько дней тому́ наза́д; за не́сколько дней до э́того
бүгенге көн белән яшәү — жить сего́дняшним днём
көн көнгә охшамас — день на́ день не прихо́дится
4) вре́мя, пери́од; срокнәкъ көне! — как раз (са́мое) вре́мя! са́мое удо́бное вре́мя!
бу көннән башлап — с э́того вре́мени (дня)
көне килгәч сөйләрмен — придёт срок (вре́мя), расскажу́
революция көннәрендә — в пери́од револю́ции
картлык көннәре — ста́рческий пери́од, ста́рческая жизнь, ста́рость
көне көне белән — вре́мя от вре́мени; времена́ми
5) разг. со́лнцекөн туды — со́лнце взошло́
көн бату — захо́д со́лнца; зака́т
көн кыздыра — со́лнце печёт
ашлыкны көнгә тарату — суши́ть зерно́ на со́лнце
6) пого́дакөн бозылды — пого́да испо́ртилась
иртәгә көн аяз булачак — за́втра бу́дет я́сная пого́да
7) перен. жизнь, житьё, житьё-бытьё; существова́ниесинең көннәр алда әле — твоя́ жизнь ещё впереди́
балык көне күл белән, егет көне ил белән — (посл.) жизнь ры́бы свя́зана с о́зером, жизнь мо́лодца - с наро́дом
8) перен. судьба́, у́частьнинди көнгә калдык бит! — кака́я у́часть (нас) пости́гла! до чего́ (мы) до́жили
•- көн аша- көн буе
- көн буена
- көн дә
- көн караңгылану
- көн күбәләкләре
- көн саен
- көн саен була торган
- көн тигезлеге
- көн туу
- көн уртасы
- көн уртасында
- көн урталарында
- көн уртасындагы
- көн үткәрү
- көн элгәре
- көн эчендә
- көн яктылыгы
- көн яктыру
- көнен күрсәтү
- көннеке көнгә
- көннәр буе
- көннең көн буе••көн дими, төн дими — не счита́ясь со вре́менем; кру́глые су́тки
көн дә бәйрәм, көн дә туй — ка́ждый день пра́здник
көн дә көн дә — каждодне́вно, постоя́нно; день за днём
көн (көннең) кадагына сугу — ≈≈ на зло́бу дня
көн кичерү — см. көн итү
көн күзе йомылу — темне́ть
көн күрсәтмәү (бирмәү) — житья́ не дава́ть (кому-л.), держа́ть в чёрном те́ле; сжива́ть со́ свету (кого-л.)
көн тәртибе — пове́стка (поря́док) дня
көн үткән саен — с ка́ждым днём; день ото дня́, чем да́льше
көн яктысын күрмим — ( клятвенное изречение) пусть не уви́жу све́та (бе́лого)
(нинди) көнгә калу; (кем) көненә калу — оказа́ться (оста́ться) (в каком-л.) тру́дном положе́нии
көнгә чыгару — вы́вести на чи́стую во́ду; разоблачи́ть
көне бүген түгел — ещё не наста́ло вре́мя; не сего́дня, когда́-нибудь да попадёшь
көне җитеп килү — быть на снося́х
көне килү — пришло́ (наста́ло) (чьё-л.) вре́мя
көннәр эчендә — в счи́танные дни
көнне көнгә ялгау (ялгап бару) — свести́ (своди́ть) концы́ с конца́ми (букв. соединя́ть оди́н день с други́м)
көннең кадагына сугу — затра́гивать зло́бу дня; быть злободне́вным, своевре́менным
көннең көне буе(на) — це́лый день; см. тж. көнозын
- көн юккөннең көнендә — ка́ждый день; что ни день, то; изо дня́ в день, ежедне́вно
- көн итү
- көн күрү
- көн кебек ачык
- көн бетү
- көне бетү
- көне җитү
- көннәрдән бер көн
- көннәрдән бер көнне
- көннәрнең берендә
- көннәре санаулы
- көнне төнгә ялгап -
4 авырлык
сущ.1) физ. тя́жесть; спорт. тя́жесть, тя́жести || весово́йавырлык көче — си́ла тя́жести
авырлык күтәрү — поднима́ть тя́жести (тя́жесть)
авырлык анализы — весово́й ана́лиз
2) тя́гость, тя́гота, тя́жесть (в душе, на сердце)3) тру́дности, сло́жность, затрудне́ния, тя́жести ( в жизни)авырлыкларга (авырлыклар алдында) баш имәү — не склоня́ться пе́ред тру́дностями
материаль авырлыклар кичерү — испы́тывать материа́льные тру́дности
а) тя́жесть, вес (кого, чего)берәр нәрсәнең авырлыгын билгеләү — определи́ть вес (тя́жесть) чего-л.
авырлыгыңны киметү — уме́ньшить (сба́вить) свой вес; сба́вить (уба́вить) в ве́се
б) тя́жесть, уве́систость (камня, багажа, поклажи, чемодана)в) тя́жесть, тяжелова́тость, тяжелове́сность, неуклю́жесть (чьей-л. походки, шагов)г) тя́жесть (дальней дороги, жизненного пути, состояния больного, неприятного известия, оскорбления); тру́дность (положения, ситуации); тя́гостность, тя́гость (ответственности, тревожной тишины, мрачных чувств); бремени́тельность (хлопот, обязанностей); бре́мя (эксплуатации, колониального гнёта, высоких налогов); го́речь (утраты, разочарования, неприятной беседы, домашнего скандала); тя́гость, тя́жести; тя́гота, тя́готы; тру́дностисаубуллашуның авырлыгы — тя́жесть (тя́гостность) проща́ния
д) тя́жесть, неужи́вчивость (чьего-л. характера); несно́сностье) перен. тяжелове́сность, громо́здкость, тя́жесть (чьего-л. стиля, слога, языка)ж) тя́жесть, суро́вость ( наказания)5) в знач. сравн. союза авырлыгы разг.а) ( в чей-какой) вес, ра́вный по ве́су (чем-л., кому-л.); ве́сом в (с) (кого-л., что-л.)үзең авырлыгы штанганы күтәрү — подня́ть шта́нгу в свой вес (ра́вную по ве́су себе́); подня́ть шта́нгу ве́сом в себя́
б) тяжёлый (тяжеле́нный), как...тукмак авырлыгы йодрык — тяжёлый (тяжеле́нный), как колоту́шка, ку́лак
шкаф авырлыгы сәгать — тяжеле́нные, как шкаф, часы́; часы́ тяжёлые, как шкаф
•- авырлык белән
- авырлык килү
- авырлык кимү
- авырлык китерү
- авырлык югалту
- авырлык югалу••авырлыка җиңеллек! — фольк. да бу́дет (придёт, насту́пит) облегче́ние!; тру́дности (тя́жести, бе́ды) доло́й!
-
5 йөрәк
сущ.1) анат. се́рдце || серде́чныййөрәк эшчәнлеге — де́ятельность се́рдца
йөрәк тибеше — бие́ние се́рдца; сердцебие́ние
йөрәккә операция ясау — де́лать опера́цию на се́рдце
йөрәк авыруы — серде́чное заболева́ние
йөрәк мускулы — серде́чная мы́шца
йөрәк дарулары — серде́чные лека́рства
2) душа́, се́рдце ( как вместилище чувств человека) || серде́чный, душе́вныйсаф йөрәк — чи́стая душа́
кайнар йөрәк — горя́чее се́рдце
батыр йөрәк — хра́брое се́рдце
таш йөрәк — ка́менное се́рдце
чын йөрәктән — от всей души́, от всего́ се́рдца
йөрәк җылысы — серде́чная (душе́вная) теплота́
йөрәк әрнүе — душе́вная (серде́чная) боль
йөрәк кайгысын уртаклашу — подели́ться душе́вными пережива́ниями
йөрәк хисләрен түгү — излива́ть серде́чные чу́вства
йөрәктәген әйтеп бирү — вы́сказать то, что в душе́ (на се́рдце)
йөрәк ашкына (җилкенә, алгысый) — се́рдце волну́ется
карама беләккә, кара йөрәккә — (посл.) не смотри́ на си́лу, смотри́ в ду́шу (на се́рдце)
3) перен.; ласк. йөрәгем, йөрәккәем се́рдце (ты) моё, душа́ (ты) моя́; ду́шенькаҗавап хатыңны көтәм, йөрәгем — се́рдце (ты) моё, жду отве́тного письма́
4) перен. центр, се́рдце чего-л.атомның йөрәгенә үтеп керү — прони́кнуть в се́рдце а́тома
5) перен. сме́лость, отва́гамондый эшкә алынырга йөрәк кирәк — чтоб бра́ться за тако́е де́ло, нужна́ сме́лость
герой булу өчен беләк тә, йөрәк тә кирәк — (погов.) чтоб стать геро́ем, ну́жно име́ть и си́лу, и отва́гу
•- йөрәк авыруы
- йөрәк алды
- йөрәк букчасы
- йөрәк колакчыгы
- йөрәк өянәге
- йөрәк тоту
- йөрәк уты••йөрәге белән — в душе́
йөрәге боз (салкын) — бесчу́вственный, с холо́дным се́рдцем
йөрәген бозу — си́льно расстро́ить
йөрәген кузгату — взбудора́жить, возбужда́ть
йөрәген телгәләү (яралау) — ра́нить се́рдце кому, чьё
йөрәген телеп алу (телгәләү) — разрыва́ть (раздира́ть) се́рдце на ча́сти
йөрәген эретү — расположи́ть к себе́
йөрәген яулау (яулап алу) — покори́ть се́рдце чьё
йөрәгенә ия булу — владе́ть се́рдцем чьим
йөрәгенә йон (мүк) үскән — се́рдце обросло́ мхом у кого (о вялом, равнодушном человеке)
йөрәгенә чыдый алмыйча — не вы́держав душе́вного поры́ва
йөрәк актарыла — се́рдце (душа́) разрыва́ется
йөрәк (атылып) чыгарга җитү — си́льно волнова́ться (букв. се́рдце гото́во вы́скочить)
йөрәк ачыну — боле́ть душо́й, огорча́ться
йөрәк ачысы — му́ка, у́жас
йөрәк аша үткәреп — глубоко́ прочу́вствовав се́рдцем
йөрәк бәгърем (парәм, маем диал.) — ми́`лый мой, душа́ моя́, серде́чко моё
йөрәк биреп (салып) — вложи́в ду́шу
йөрәк бушату — излива́ть ду́шу, отводи́ть ду́шу; подели́ться го́рем
йөрәк дусты — друг се́рдца; серде́чный друг
йөрәк жу итү — се́рдце ёкнуло
йөрәк җитү — осме́литься, хвати́ть ду́ху
йөрәк җылысы — душе́вная теплота́, и́скренние чу́вства
йөрәк итен ашау (талау, телгәләү) — не дава́ть поко́я, терза́ть; вы́мотать (всю) ду́шу
йөрәк итенә ябышып үсү — всегда́ по́мнить, храни́ть в се́рдце ( о любимом человеке)
йөрәк итенә үтү — быть о́чень мучи́тельным, тя́гостным кому
йөрәк йолкына — см. йөрәк өзгәләнә
йөрәк кабару — беспоко́иться, волнова́ться
йөрәк калмау — см. йөрәге алыну
йөрәк кандырып — с по́лным удово́льствием, с по́лным наслажде́нием
йөрәк киселү — му́читься, изму́читься, истоща́ться/истощи́ться ( от голода); быть о́чень голо́дным
йөрәк кешесе — (о чутком, добром человеке) серде́чный челове́к
йөрәк корты — ирон. сердцее́д
йөрәк кубу (чыгу) — си́льно испуга́ться
йөрәк кузгату — об обострении сердечной боли (от расстройства, сильного волнения)
йөрәк кушканча — по веле́нию се́рдца
йөрәк кымырҗу — испы́тывать чу́вство стра́ха
йөрәк кысылу (ою) — се́рдце щеми́т (но́ет)
йөрәк маен (майларын) имү — обира́ть (ободра́ть) до́чиста, до ни́тки
йөрәк өшү (өшеп китү) — похолоде́ть в се́рдце
йөрәк сере — сокрове́нная та́йна
йөрәк серенә керү — быть посвящённым в сокрове́нную та́йну кого-л.
йөрәк сизү (тою) — предчу́вствовать || предчу́вствие
йөрәк сикерә — се́рдце коло́тится
йөрәк сүзе — серде́чное (душе́вное) сло́во
йөрәк сыза (сыкрый, әрни) — се́рдце щеми́т; се́рдце но́ет; душа́ (се́рдце) боли́т
йөрәк ташу — см. йөрәк кайнау
йөрәк телгәләнә (парә-парә килә) — се́рдце раздира́ется на ча́сти
йөрәк тойгысы (хисе, сагышы) белән — с и́скренним, глубо́ким чу́вством; (всей) душо́й; все́ми фи́брами души́
йөрәк түзми — не те́рпится
йөрәк түрендә — в глубине́ души́ (се́рдца)
йөрәк түрендә йөртү (саклау) — всё ещё по́мнить, не забы́ть
йөрәк тынгысыз кала — се́рдце замира́ет
йөрәк тынычлану — успоко́иться, отлегло́ от се́рдца
йөрәк урыныннан кубу (кузгалу) — си́льно испуга́ться и́ли испы́тывать чу́вство постоя́нной трево́ги
йөрәк үкчәгә китү — душа́ ухо́дит в пя́тки у кого
йөрәк үлү — о беспечном, инертном человеке; см. йөрәк мүкләнү
йөрәк чуарлану — испы́тывать чу́вство волне́ния, беспоко́йства
йөрәк ялгау — закуси́ть, замори́ть червячка́
йөрәк ялкыны — поры́в
йөрәк ярасын кузгату — береди́ть серде́чные ра́ны
йөрәк яргыч — ужа́сный, жу́ткий, душераздира́ющий (о голосе, крике)
йөрәк ярсый (өзгәләнә) — се́рдце разрыва́ется
йөрәк ярылу — см. йөрәк алыну
йөрәк ятмау — душа́ (се́рдце) не лежи́т, не по душе́ (се́рдцу)
йөрәк яшерү — скры́тничать
йөрәккә барып җитү — тро́гать (дойти́) до глубины́ души́ (се́рдца)
йөрәккә басу — (о мастерской игре на музыкальных инструментах, о хорошем пении и пляске), брать (взять, хвата́ть) за́ душу (сердце)
йөрәккә боз булып утыру — оста́вить о́чень неприя́тный оса́док на душе́; лечь свинцо́м на се́рдце
йөрәккә җылы керү — успоко́иться, полегча́ть на се́рдце
йөрәккә кабу (кабыну) — разволнова́ться; разне́рвничаться
йөрәккә кадалу (тию) — заде́ть за живо́е, как нож в се́рдце
йөрәккә кадау — задева́ть (заде́ть) за живо́е
йөрәккә (кара) кан саву (савылу) — се́рдце кро́вью облива́ется
йөрәккә курку йөгерү — см. кот очу
йөрәккә май (кебек) булып яту — как (бу́дто) бальза́м на се́рдце
йөрәккә сеңү — запа́сть в ду́шу
йөрәккә таш булып утыру (яту) — лечь тяжёлым ка́мнем на се́рдце (на ду́шу)
йөрәккә тоз салу — си́льно раздража́ть, расстра́ивать, огорча́ть (печальными, неприятными словами, сообщениями и т. п.)
йөрәккә төен булу — лечь ко́мом на се́рдце
йөрәккә уелу — запа́сть в ду́шу
йөрәккә ук (пычак) булып кадалу — нож в се́рдце кому
йөрәккә үтү — брать за́ душу
йөрәккә чыдый алмау — убива́ться о ком-чём, из-за кого-чего; не находи́ть себе́ ме́ста
йөрәккә якын алу (кабул итү) — принима́ть бли́зко к се́рдцу
йөрәккә ял булу — быть утеше́нием для се́рдца (души́)
йөрәкне алу — си́льно напуга́ть
йөрәкне басу — успоко́ить се́рдце
йөрәкне биреп (салып) — вкла́дывая ду́шу (рабо́тать)
йөрәкне бирү — влюби́ться, согласи́ться на взаи́мную любо́вь
йөрәкне кимерү (тырнау) — быть в постоя́нной трево́ге; скребёт на душе́ (се́рдце);
йөрәкне кисү (кисеп үтү) — вы́звать глубо́кую трево́гу; как (бу́дто) ножо́м резану́ть по се́рдцу
йөрәкне кытыклау (кытыкландыру) — тереби́ть ду́шу, се́рдце ( слегка)
йөрәкне талау — терза́ть ду́шу (се́рдце)
йөрәкне тетрәтү — сотряса́ть се́рдце
йөрәкне тынычландыру — отвести́ ду́шу
йөрәкне тырный (тырнап тора) — на се́рдце скребёт; ко́шки скребу́т на се́рдце (душе́)
йөрәкне учта (уч төбендә) тотып (кысып, йомып) — испы́тывая си́льное волне́ние, трево́гу; с замира́нием се́рдца
йөрәкне эретү — смягчи́ть (растро́гать, уте́шить) се́рдце
йөрәкне өзү (телгәләү) — надрыва́ть (раздира́ть) се́рдце (ду́шу)
йөрәкне өшетә торган — леденя́щий ( взгляд)
йөрәктә саклау (йөртү) — храни́ть в се́рдце (па́мяти)
йөрәктә ут кайнау — о́стро пережива́ть что-л.; ад кроме́шный на душе́ (се́рдце)
йөрәктән авыр таш төшкәндәй булды —ка́мень с души́ свали́лся; отлегло́ от се́рдца
йөрәктән алу — брать (хвата́ть) за́ се́рдце (ду́шу)
салкын колактан ала, сылу йөрәктән ала — (посл.) хо́лод хвата́ет за́ уши, красо́тка берёт за́ сердце
йөрәктән кичерү — си́льно пережива́ть
йөрәктән серләшү — поэт. подели́ться сокрове́нной та́йной, объясня́ться в любви́
йөрәктән төшкән — родно́й, плоть от пло́ти
- йөрәгенә керүйөрәктән чыкмау — быть в па́мяти, не забыва́ться
- йөрәк алыну
- йөрәк кубу
- йөрәк ачысы белән
- йөрәк әрнеткеч
- йөрәк әрни
- йөрәк телгәләнә
- йөрәк парчалана
- йөрәк басылу
- йөрәк тыну
- йөрәк кагу
- йөрәк кайнау
- йөрәк сызу
- йөрәк мае сызу
- йөрәк сызылу
- йөрәк мае сызылу
- йөрәк мүкләнү
- йөрәк өзгәләнә
- йөрәк өзелә
- йөрәк өзгеч
- йөрәк таш булып кату
- йөрәк урынында түгел
- йөрәк яна
- йөрәк ярасы
- йөрәккә керү
- йөрәккә кереп калу
- йөрәккә утыру
- йөрәккә тию
- йөрәккә төшә торган
- йөрәккә үтә торган
- йөрәккә төшү
- йөрәккә үтү
- йөрәккә ут кабу
- йөрәккә ут салу
- йөрәккә ялкын салу
- йөрәккә яту
- йөрәккә ятышлы
- йөрәкне ачу
- йөрәктән чыккан
- йөрәктән әйтелгән -
6 кискен
1. прил.1) в разн. знач. ре́зкий (контраст, ответ, характер, человек и т. п.)кискен телле — ре́зкий (ре́зок) на язы́к
берничә кискен сүз әйтеп кую — выска́зывать не́сколько ре́зких слов
2) ре́зкий, о́стрый (запах, свет, тон)кискен авырту сизү — почу́вствовать о́струю боль
кояшның кискен нурлары — ре́зкие лучи́ со́лнца
3) в разн. знач. ре́зкий, пронзи́тельный (ветер, холод, звук, крик, голос)кискен караш — пронзи́тельный взгляд
4) в разн. знач. ре́зкий, реши́тельный (протест, удар, отпор, отказ)кискен җавап — реши́тельный отве́т; о́тповедь
5) прям.; перен. ре́зкий, круто́й (изгиб, поворот, переход, перелом, скачок и т. п.)6) перен. ре́зкий, стро́гий, суро́вый (характер, взгляд, приказ)7) перен.а) ре́зкий, реши́тельный, энерги́чный (шаг, движение)б) реши́тельный, категори́ческий ( вывод)кискен бер нәтиҗәгә килү — прийти́ к реши́тельному вы́воду (заключе́нию)
8) перен. сло́жный, напряжённый, тру́дный, крити́ческийкискен мизгел — крити́ческий моме́нт
2. нареч.бик кискен хәл — о́чень тру́дное положе́ние
1) в разн. знач. ре́зко (выступать, критиковать, отвечать; отозваться о ком-чём-л.)2) ре́зко, кру́то (измениться, улучшиться, ухудшаться, обостряться и т. п.)3) ре́зко, о́стро (пахнуть, звучать)ниндидер кискен ис килү — ре́зко па́хнуть ( чем-то)
4) о́стро, тру́днокискен кичерү — о́стро пережива́ть
•- кискен төстә
См. также в других словарях:
кичерү — I. 1. Ярдәм итеп чыгару, күчерү, үткәрү (мәс. елга аркылы) 2. Күрү, тату, баштан үткәрү. Нин. б. киеренке хәл эчендә булу, яшәү 3. Берәр нәрсәгә дучар булып, юлыгып, аны җиңеп чыгу; шуңа түзү, чыдау 4. Искә төшерү 5. сир. Кичереш. II. КИЧЕРҮ – 1 … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
түзем — с. 1. Берәр эз хәлне сабырлык, чыдамлык белән үткәрә торган; сабыр, чыдам. рәв. Сабыр. Сабырлык, чыдамлык таләп итә торган түзем эш түгел бу 2. ТҮЗЕМЛЕК – Берәр авырлыкны кичерүдә, эш башкаруда чыдамлык, сабырлык … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
күрү — 1. Күз белән кабул итү, карап сизү. Очрату 2. Күз белән карап сизү сәләтенә ия булу, күрә алу 3. Аңлау, төшенү, сизү, белү 4. күч. Кичерү, баштан үткәрү; дучар булу. Берәр эшнең нәтиҗәсен тату. Күңелсезлеккә, авырлыкка очрау, авырлык кичерү 5.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
төш — I. и. 1. Йоклаганда элек үткән нәрсәләрне, вакыйгаларны, кешеләрне кабаттан күрү, кичерү халәте; йоклаганда күз алдына килә торган нәрсәләр, кичерешләр 2. күч. Тормышка ашмый торган, хыялый, чынбарлыкта булмаган нәрсә тур.. ТӨШ ЮРАУ – Төштә… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
югалту — I. 1. Милкендә яки карамагында булган нәрсәне онытып, төшереп калдыру яки урлату. Билгесез җирдә аерым, ялгыз хәлдә калдыру (җан ияләре тур.) бәрәнен югалткан сарык. Таба алмый тору халык арасында анасын югалткан 2. Билгеле бер эзлеклелектән,… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
өзелү — 1. (Өзү) 2. Тарту тартылудан аерым кисәкләргә бүленү, аерылу (бау, җеп һ. б. ш. тур.). Берәр нәрсәдән аерылып төшү, ертылып, киселеп аерылу 3. күч. Туктау, бетү (берәр төрле эш хәрәкәт). Кинәт тукталу, тукталып калу (тавыш һ. б. ш.). Бетү, юкка… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
мескен — (МЕСКЕНЛЕК) (МЕСКЕНЛӘНҮ) – 1. Бәхет, шатлыктан мәхрүм булган; бәхетсез, бичара. Газапланулы, кайгылы рухи халәтне чагылдыра торган; ялынулы ялварулы (караш, тавыш тур.) 2. Бәләгә, бәхетсезлеккә дучар булган; бик зур кайгы кичерүче. Кызгану һәм… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
чигү — I. ф. 1. ЧИГҮ ЧИГҮ – Махсус җеп белән тегеп тукымага яки күнгә бизәк төшерү эше. тукымага, күнгә чигеп ясалган яки ясала торган бизәк. II. ЧИГҮ – 1. Чигенү 2. нин. б. хис тойгы сүрелү, кимү, бетү; нин. б. уй фикердән кайту гайрәтем чигә башлады.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
белү — 1. Чынбарлыктагы берәр факт, билге, күренешне хәтердә тоту; хәбәрдар булу. Өйрәнелә торган нәрсәне: сабакны, фән өлкәсен һ. б. үзләштергән булу 2. Шәхес яки берәр нәрсә тур. белешмә алу; белем хасил итү. Аңлап алу, төшенү. Өйрәнү бала егыла егыла … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
дәвер — I. Чор, заман. Вакыт. Берәр процессның үсешендәге бер баскыч, стадия. II. ДӘВЕР – Үлгән кешенең гөнаһларын кичерү йоласы: бер варис тарафыннан бирелгән садаканың кире бүләк ителеп , фидияне бирүче белән алучы арасында шулай кат кат (мәрхүмнең 12… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
актару — 1. Бергә торган әйберләрнең астын өскә китереп бутау 2. Әйберләр арасыннан нәр. б. эзләү. Нәр. б. эзләп, әйберләрнең астын өскә китерү 3. Казып, сөреп бозу (җир, юл тур.) 4. Нәр. б. тузгыту тузан а. 5. Нәр. б. эзләп җирне казу тур. алтын а. 6.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
